Dramatyczna sytuacja finansowa szpitala zdominowała obrady Rady Powiatu

W związku z niepokrywaniem przez  Narodowy Fundusz Zdrowia kosztów leczenia pacjentów powiatu lublinieckiego radni podjęli uchwałę w sprawie zwiększenia ryczałtu dla SP ZOZ w Lublińcu. Dokument ten otrzymali m.in. Minister Zdrowia Adam Niedzielski, Poseł na Sejm RP Andrzej Gawron i dyrektor NFZ w Katowicach Piotr Nowak. W uzasadnieniu uchwały czytamy:

Zarząd Powiatu w marcu 2019 roku wyraził swój sprzeciw wobec 20-letniej praktyki finansowego pogrążania szpitali powiatowych. Bardzo wyraźnie podkreślono, że ten sprzeciw jest skierowany wobec zaniechania systemowych działań ratujących istnienie szpitali powiatowych. Już wtedy wskazywaliśmy, że jeśli natychmiast nie podejmie się żadnych działań, czas upadku tego systemu organizacji i finansowania świadczeń zdrowotnych jest nieuchronny. Rada Powiatu podjęła uchwałę w sprawie zwiększenia kontraktu dla Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Lublińcu w związku z jego wieloletnim niedoszacowaniem, przynajmniej do poziomu porównywalnego szpitala powiatowego w województwie śląskim.

W obszernej odpowiedzi Narodowego Funduszu Zdrowia nie odniesiono się do istoty, ale w  kazuistycznych wywodach przywołano rozporządzenie w sprawie określenia szczegółowych kryteriów kwalifikacji świadczeniodawców do poszczególnych poziomów systemu podstawowego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej. Koszmarne nazewnictwo zawarte w tytule tego rozporządzenia mogło zwiastować tylko jedno, ważniejsze od leczenia pacjentów będą rozliczenia, sprawozdania, parametryzacje, katalogi grup JGP itd. W konkluzji odpowiedzi, którą otrzymaliśmy z NFZ czytamy:

„Do zadań NFZ jako płatnika świadczeń należy zabezpieczenie dostępu do świadczeń i ich finansowanie. Brak jest natomiast podstaw do dokonywania zmian poziomu finansowania świadczeń w ramach danej umowy w oparciu o założenie konieczności poprawy sytuacji finansowej danej jednostki, bowiem Fundusz jest obowiązany zapewnić równe traktowanie wszystkich świadczeniodawców”. Byłoby znakomicie, gdyby NFZ postępował zgodnie z tym założeniem, ale od samego początku swojego istnienia tak nie było i nadal nie jest.

Rada Powiatu w uchwale z dnia 20 marca 2019 roku wyraziła ten stan rzeczy w następujących słowach: „Przyczyną tej trudnej sytuacji finansowej jest niestety niesprawiedliwy podział przyznawanych środków na leczenie pacjentów, wcześniej nazywany „kontraktem” a obecnie ryczałtem. W istocie rzeczy nigdy to nie miało nic wspólnego z negocjowaniem przez dwie strony wysokości kontraktu, czy adekwatnego do potrzeb zdrowotnych mieszkańców ryczałtu. Tylko i wyłącznie był i jest to dyktat, a więc informacja, ile środków NFZ, zdecydował się przydzielić na leczenie mieszkańców Ziemi Lublinieckiej. Niestety, wiemy, że ten tzw. „kontrakt” był mocno zróżnicowany i inne powiaty ziemskie o podobnej liczbie mieszkańców, otrzymywały i nadal otrzymują, kontrakt wyższy o wartości liczone w milionach złotych. Co było więc tym decydującym kryterium takiego, a nie innego podziału środków finansowych? Dlaczego dla leczenia mieszkańców Ziemi Lublinieckiej przeznaczono tak dramatycznie niskie środki? Nie znajdując odpowiedzi na te i inne pytania odnosimy wrażenie, że te środki dzielono po tzw. „uważaniu”. Dlatego nie godzimy się, aby punktem wyjścia przy rozdziale środków na leczenie pacjentów była wysokość kontraktów z poprzednich lat, bo w ten sposób, będzie to utrwalenie niesprawiedliwego podziału, który  istnieje tak długo, jak NFZ”.

20 listopada 2019 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zgodnie z przepisami, to minister zdrowia  i NFZ są jedynymi podmiotami odpowiedzialnymi za zapewnienie środków publicznych na finansowanie dostępu do świadczeń zdrowotnych. Powiat Lubliniecki do czasu wyroku TK był zmuszony do pokrywania straty SP ZOZ-u, wynikającej z bieżącej działalności. Mówiąc wprost, to minister zdrowia i NFZ mają obowiązek zapewniania środków finansowych na leczenie pacjentów, które każdy pacjent opłaca w swojej składce. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nie jest to powinność samorządu. Wielomilionowe straty pokrywane przez powiat dokonują się kosztem realizacji innych zadań. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że lekceważenie wprowadzanych aktów, narusza art. 2 Konstytucji przez stworzenie prawa pozornego, którego pełna realizacja jest niemożliwa.

Od ponad 20 lat trwa dyskusja, co zrobić, aby cały system ochrony zdrowia był odpowiednio zorganizowany i finansowany. Niestety wszystkie Rządy nie poradziły sobie z tym najważniejszym obszarem życia publicznego. Na 23 kraje Unii Europejskiej, Polska znajduje się na 22 miejscu (za nami jest tylko Łotwa) w ilości środków finansowych przeznaczonych na leczenie, liczonych wskaźnikiem PKB. 

SP ZOZ w Lublińcu znajduje się obecnie w dramatycznej sytuacji finansowej. W 2021 roku szpital poniósł stratę na poziomie 7.895.000 złotych, natomiast na dzień 31.08.2022 roku strata szpitala wynosiła już prawie 8 mln złotych, przekraczając tym samym poziom straty za cały ubiegły rok. Wartość zobowiązań na dzień 31 sierpnia 2022 roku wyniosła pond 51 mln złotych.

Z dniem 1 lipca 2022 roku ustawodawca zobowiązał szpital do przyznania podwyżek wynagrodzeń dla pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę, jednak nie zapewnił finansowania w całości tych podwyżek. Wysokość środków, którą szpital musi przeznaczyć na realizację zapisów - de facto - ustawy podwyżkowej wynosi 535.000 złotych miesięcznie, natomiast kwota, którą SP ZOZ w Lublińcu otrzymał z NFZ na realizację podwyżek i pokrycia kosztów inflacji wynosi zaledwie 364.000 złotych średniomiesięcznie.

Z powodu braku środków finansowych dyrektor SP ZOZ-u podjął decyzją o częściowej wypłacie wynagrodzeń.

Systemowa zapaść finansowania systemu ochrony zdrowia doprowadziła do sytuacji, w której całość przychodów SP ZOZ-u z Narodowego Funduszu Zdrowia jest przeznaczana na wynagrodzenia.

Każdy oddział prowadzony w systemie ryczałtowym ma znacznie większe koszty niż środki przekazywane przez NFZ. Jeśli NFZ nie pokrywa nawet wynagrodzeń pracowników, to znaczy, że istniejący system w ochronie zdrowia łamie zapisy Konstytucji, wyraźnie wskazującej, że każdy ma bezpłatny dostęp do świadczeń zdrowotnych, które pokrywane są ze składek zdrowotnych ubezpieczonych. Ponadto trzeba zauważyć, że wynagrodzenia osobowe są ukształtowane przez ustawodawcę i NFZ, który określa wymogi dotyczące zatrudniania personelu medycznego na poszczególnych oddziałach.

Pozorny spryt ustawodawcy - przez wiele lat – aż do wyroku TK, przerzucał na podmiot tworzący obowiązek pokrywania,  tzw. straty szpitali, wynikającej z ich rocznej działalności.

Rada Powiatu w Lublińcu w tej dramatycznej sytuacji – w imię bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Powiatu Lublinieckiego – apeluje i prosi o natychmiastowe zwiększenie ryczałtu dla Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Lublińcu w związku z niepokrywaniem i rażąco zaniżonym niesprawiedliwym podziałem środków finansowych przeznaczonych na leczenie pacjentów.