Powiatowy Rzecznik Konsumentów

Tak, konsument może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy również w przypadku tego rodzaju usług.

Pamiętać jednak należy, że na wyraźne żądanie konsumenta wykonanie usługi może rozpocząć się przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Konsument musi być poinformowany o konsekwencjach takiej decyzji przed rozpoczęciem spełniania świadczenia. Żądanie takie musi być złożone w formie wyraźnego oświadczenia utrwalonego na trwałym nośniku. Jeżeli jednak konsument odstąpi od umowy po zgłoszeniu takiego żądania, ma on obowiązek zapłaty za świadczenie spełnione do chwili odstąpienia od umowy. W przypadku jednak gdy przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, to wtedy konsumentowi nie będzie przysługiwało prawo odstąpienia od tej umowy.

Nie. Niewiążąca jest jedynie ta klauzula, a strony nadal są związane umową w pozostałym zakresie.

Niedozwolone postanowienia umowne można znaleźć w bazie decyzji UOKiK, dostępnej na stronie internetowej decyzje.uokik.gov.pl/bp/dec_prez.nsf.

Decyzje publikowane są wraz z uzasadnieniem. Dzięki temu konsument może się zorientować, co dokładnie zostało zakwestionowane w danym postanowieniu. Jeśli klauzula, którą konsument ma w swojej umowie, jest taka sama jak ta wpisana już do bazy lub podobna, można powołać się na ten wpis w negocjacjach z przedsiębiorcą. Jeżeli to nie poskutkuje, konsument może również podnieść ten argument przed sądem powszechnym.

Dodatkowo do 2026 r. będzie istniał stary rejestr klauzul niedozwolonych: uokik.gov.pl/rejestr_klauzul_niedozwolonych2.php.

Znajdują się w nim postanowienia wzorców umowy, które Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) prawomocnym wyrokiem uznał za niedozwolone, oraz te, w sprawach których pozwy wpłynęły do SOKiK do 17 kwietnia 2016 r. Tego dnia bowiem weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, na mocy której to UOKiK – a nie SOKiK – decyduje o niedozwolonym charakterze danej klauzuli zawartej we wzorcu umowy.

Co jednak ważne, wszystkie klauzule zamieszczone w starym rejestrze nadal są traktowane jako niedozwolone, a posługiwanie się nimi jest zabronione. W przyszłości rejestr będzie miał głównie charakter historyczny – każdy będzie mógł sprawdzić, jak w latach ubiegłych orzekał sąd.

Przepisy – co do zasady – nie różnicują szczególnie sytuacji prawnej konsumenta, który kupuje rzecz używaną. Bogate orzecznictwo sądowe uznaje, że rzecz używana jest objęta rękojmią za wady fizyczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1973 r., sygn. II CR 512/73).

Zgodnie z art. 568 § 1 Kodeksu cywilnego sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem 5 lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia jej wydania.

Agresywne praktyki rynkowe są zakazane w każdych okolicznościach i uznane za nieuczciwe. Katalog takich praktyk zawiera ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (DzU z 2007 r. nr 171, poz. 1206). Przykładowo można wśród takich praktyk wymienić: wywoływanie wrażenia, że konsument nie może opuścić pomieszczenia bez zawarcia umowy, akwizycja po mieszkaniach, uciążliwe wydzwanianie lub wysyłanie e-maili z ofertami, żądanie zapłaty za dostarczone, a niezamówione produkty itp.

Gdy konsument padnie ofiarą agresywnych praktyk rynkowych, może żądać unieważnienia umowy wraz ze zwrotem zapłaconych pieniędzy (oraz zwrotem reszty poniesionych przy okazji kosztów). Można też żądać zaniechania praktyk sprzecznych z prawem i usunięcia ich skutków. Ponadto mamy prawo żądać od przedsiębiorcy przeprosin (nawet publicznych, np. poprzez ogłoszenia w mediach). Jeśli przedsiębiorca nie zechce dobrowolnie unieważnić umowy, to można wystąpić na drogę sądową. Wtedy to nie konsument, ale przedsiębiorca powinien wykazać, iż jego postępowanie wobec klienta nie było zakazaną agresywną praktyką rynkową.

Co istotne – przed sądem konsument może też zażądać odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, z ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.

Stosowanie agresywnych praktyk rynkowych – jeśli nie jest przypadkiem jednostkowym, ale stałą praktyką przedsiębiorcy – może też być uznane za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Jeśli konsument zawiadomi o tym Prezesa UOKiK, to może on nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną sięgającą nawet 10 proc. przychodu firmy w poprzednim roku.