Przewodnik turystyczny - Powiat Lubliniecki

Znajdziesz go na pewno, tym bardziej że umieszczono na nim tablicę upamiętniającą Pawła Golasia – wybitnego powstańca śląskiego. A teraz spójrz w prawo – budynek Cechu Rzemiosł Różnych to dawny ratusz z 1821 r. W tym miejscu odczujesz też obecność innej postaci związanej z miastem – stoisz przecież obok fontanny z rzeźbą Edyty Stein, właściwie małej Edytki spędzającej wakacje u dziadków – Adelajdy i Salomona Courant. Za chwilę dojdziemy do ich kamienicy.
Jednak najpierw podejdź do figury św. Jana Nepomucena, która w przeszłości kilka razy zmieniała miejsce, by ostatecznie wrócić na rynek.

Czy zauważyłeś umieszczone w bruku małe tabliczki, biegnące od muzeum do pomnika małej Edytki? 8 Odczytasz z nich ważne daty i wydarzenia z życia świętej. Z lublinieckiego rynku – zgodnie ze średniowiecznymi schematami – wychodziły pod kątem prostym ulice. W dokładnych opracowaniach znajdziesz informację, że rynek pierwotnie miał kształt prostokąta. Dziś przypomina raczej kwadrat. Łatwo to sprawdzić, patrząc na przebieg ulicy Edyty Stein. Dochodzi ona do rynku po łuku, bo to właśnie od strony wschodniej przesunięto zabudowę po pożarze z początku XIX w., zmieniając prostokąt na kwadrat. Warto wspomnieć, że rynek nosi imię Konrada Mańki zamordowanego przez hitlerowców w 1942 r. za przynależność do organizacji konspiracyjnej.

Znajduje się tu również grota Matki Boskiej z Lourdes. Historia tego miejsca zaczęła się jednak od fundacji Franciszka Grotowskiego, który zapisał część swojego majątku na budowę sierocińca funkcjonującego od 1848 r. do I wojny światowej. Podupadający obiekt zakupili w 1922 r. Oblaci, organizując w nim Niższe Seminarium Duchowne. Dziś w tym budynku mieści się Zespół Szkół im. św. Edyty Stein Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców.

Wychodząc główną bramą kieruj się w prawo w stronę Ronda Śląskiego. Po prawej stronie zobaczysz kolorowy malunek na ścianie budynku. Mural „Świat Zofii” autorstwa Damiana Malczewskiego powstał, aby promować czytelnictwo. Jego lokalizacja nie jest dziełem przypadku.

Po drugiej stronie ronda znajduje się Miejsko - Powiatowa Biblioteka im. Józefa Lompy w Lublińcu – Lubiteka. Budynek zaprojektowany jest w stylu skandynawskim. Dominującym elementem architektonicznym jest tu plaster miodu nawiązujący do pasji patrona biblioteki – Józefa Lompy, miłośnika pszczół. Obiekt nie zawiera barier architektonicznych i jest dostosowany nie tylko dla potrzeb osób z dysfunkcjami ruchowymi, ale też dla osób słabowidzących. Od strony południowej – opadającej w stronę doliny Lublinicy, znajduje się tarasowy, ogólnodostępny ogród połączony ze zrewitalizowanym terenem rekreacyjnym nad Lublinicą. Aleja spacerowa nosi nazwę Bulwaru Europejskiego, została oddana do użytku w sierpniu 2020 r. i obejmuje ciągi pieszo-rowerowe, place zabaw i place rekreacyjne oraz tężnię solankową.

Bracia Seltenowie– Bernard i Ison – byli twórcami „Fundacji budowy szpitala dla leczenia biednych chorych bez różnicy na wyznanie”. Ich rodzina, przybyła do Lublińca w XIX w., była związana również z Wrocławiem, gdzie obaj fundatorzy spoczęli na cmentarzu żydowskim. Przeznaczyli oni ogromną sumę na zakup parceli, materiałów budowlanych oraz budowę szpitala, który rozpoczął działalność 1 czerwca 1882 r. Przeznaczenie tego budynku (później rozbudowanego) nie zmieniło się, stoisz przed Szpitalem Powiatowym.

Na cmentarzu pochowano dziadków patronki miasta – Adelajdę i Salomona Courant – oraz jej dwóch braci.

Wybudowany rok później mały domek z muru pruskiego, został zniszczony przez wojsko rosyjskie postępujące za wojskami Napoleona w 1812 r. Później powstał murowany piętrowy budynek, który stał się po kolejnych rozbudowach największą w mieście salą widowiskową. Urządzano tu rocznicowe obchody różnych świąt, widowiska teatralne i zabawy taneczne. W latach 30. XIX w. pisano, iż w Lublińcu istnieje „strzelnica wraz z urządzeniami do rozrywki”.

Zgodnie z podaniem ludowym w tym miejscu już w 1272 r. książę Władysław I Opolski zbudował małą kapliczkę leśną. Prawie od samego początku towarzyszył kościołowi przytułek dla biednych usytuowany pierwotnie za bramą miejską. Budynek przytułku zniknął z krajobrazu miejskiego ostatecznie w 1966 r. Różne były losy tej świątyni w ciągu stuleci. Sięgając do nowszej historii, trzeba przypomnieć, że w latach 1926 – 1939 funkcjonowała tu parafia wojskowa pw. św. Michała Archanioła dla stacjonującego w mieście 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty. Podczas gruntownego remontu kościoła w 2014 r. odnaleziono piękny obraz przedstawiający św. Michała Archanioła. Uznany za bezpowrotnie zaginiony, był ukryty w ołtarzu bocznym.

Może i drugi z obrazów – Błogosławieństwo żołnierza – kiedyś się odnajdzie?

 A my podążamy w górę ul. Mickiewicza. W domu nr 9, w którym przez kilkadziesiąt lat mieściła się poczta, urodził się w 1879 r.
Hans Lammers – szef kancelarii III Rzeszy. 29 Na skraju wioski Radzieje na Mazurach, między Wilczym Szańcem w Gierłoży a Mamerkami, znajduje się także jego wojenna kwatera. Będąc w Lublińcu, musisz jeszcze zobaczyć miejsce, gdzie do 3 września 1939 r. stała synagoga, kolejne potwierdzenie przedwojennej wielokulturowości społeczności Lublińca. Podejdźmy do domu nr 26. Został wzniesiony właśnie w miejscu dawnej synagogi spalonej przez Niemców w trzecim dniu wojny wraz z towarzyszącymi jej zabudowaniami (domek kantora, mykwa, altanka – dziś teren pawilonu meblowego). W bruku chodnika zauważysz pamiątkową tablicę. Nieopodal (ul. Mickiewicza 38) stał dom wybudowany przez Feliksa Koenigsbergera. Zetknąłeś się już z tym nazwiskiem, odwiedzając cmentarz żydowski. W 2015 r. podczas rozbiórki domu znaleziono na poddaszu dwie hebrajskie księgi liturgiczne, które prawdopodobnie uratowano z pożaru bożnicy.

Zbudowany w połowie XVII w. z fundacji Andrzeja Cellarego, posiada barokowy ołtarz z rzeźbami czterech ewangelistów, piękne zabytkowe obrazy i kartusz upamiętniający odbudowę kościoła w 1754 r. Przez pewien czas (1826 – 1850) był użytkowany przez ewangelików. Za ołtarzem głównym można zobaczyć kamień węgielny poświęcony przez Jana Pawła II 20.06.1983 r. podczas drugiej pielgrzymki do Polski.

W Kokotku można wypoczywać nie tylko latem uprawiając turystykę pieszą, rowerową i konną, ale również zimą, jeżdżąc na nartach biegowych. Największym akwenem jest Posmyk, liczący około 1,7 km długości i nieco mniej niż 1 km szerokości. Nad nim też ulokowały się ośrodki wypoczynkowe, oferujące cały wachlarz możliwości rekreacji.

Ośrodek Wypoczynkowy Posmyk Leśne Ustronie dysponuje m.in. domkami campingowymi, salą konferencyjną i restauracją myśliwską. W Ośrodku również: wypożyczalnia kajaków, łódek i rowerów oraz boiska do siatkówki, badmintona i koszykówki, plac zabaw, w sąsiedztwie – kort tenisowy.

Ośrodek Wypoczynkowy Posmyk Leśne Ustronie
42–700 Lubliniec – Kokotek,
tel.: 608 405 011, 602 738 019
e-mail: a.turynski@wp.pl

Dla miłośników wypoczynku na łonie natury interesującą propozycją będzie miejsce nazywane „Łowisko Leśnica”. 36 Obiekt stanowią trzy stawy dostępne dla amatorów wędkarstwa. Tutaj łowić może każdy, kto ma na to ochotę. Nie wymagane jest bowiem posiadanie karty wędkarskiej. Całkowita powierzchnia lustra wody to prawie hektar. Na miejscu istnieje możliwość  wypożyczenia wędki i grillowania złowionej ryby. Miejsce jest atrakcyjne dla rodzin z dziećmi i nie tylko.

Oblackie Centrum Młodzieży NINIWA
ul. Posmyk 5, 42-700 Lubliniec
tel.: 696 060 357
e-mail: info@oblackaprzystan.pl
www.niniwa.pl

Czas zakończyć nasz spacer po Lublińcu, choć temat jeszcze nie został wyczerpany. Może znajdzie miejsce w kolejnych  opracowaniach?

Konsekrowany w 1331 r. Na przestrzeni wieków remontowany i rozbudowywany. Ołtarz główny zbudowany w XVII w. Drewniana dzwonnica (Szlak Architektury Drewnianej województwa śląskiego) w dolnej części podmurowana pochodzi z XVII w. W niej pięć dzwonów, dwa z nich szczególnie cenne pochodzą z 1486 r. i z 1556 r. W kościele zabytkowe rzeźby, obrazy, barokowa ambona, cenne naczynia i szaty liturgiczne.

Ochronie podlega stanowisko lęgowe żurawia zwyczajnego oraz torfowiska.

Neoklasycystyczny zespół pałacowo‑parkowy z XVII w. (później przebudowywany), obecnie siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. Miejsce corocznego pikniku artystycznego pod nazwą Święto Śląska.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny powołano decyzją Ministra Kultury i Sztuki w 1953 roku. Jego założyciele: Stanisław Hadyna wraz z Elwirą Kamińską stworzyli solidne podstawy współczesnego kunsztu artystycznego „Śląska”. Zespół jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych marek artystycznych w Polsce i na świecie. Jego sławę i świetność budowało kilka pokoleń wspaniałych artystów i pedagogów.

Pałac neoklasycystyczny w Koszęcinie

Pierwotnie barokowy, zbudowany na przełomie XVI/XVII w. przez hrabiego Andrzeja Kochcickiego. Od 1805 r. w rękach pochodzącego z Frankonii książęcego rodu Hohenlohe–Ingelfingen. Przebudowany w stylu późnoklasycystycznym w latach 1829–1830 przez księcia Franciszka Ludwika, którego potomek, książę Karol Gotfryd był właścicielem do 1945 r.

Zaliczany do I kategorii zabytków. Pałac w Koszęcinie to budowla składająca się z trzech niesymetrycznych skrzydeł. Najpiękniejsze zachodnie – mieści Salę Balową i wychodzący na park taras, Salę Kominkową oraz Salę Zieloną, w której zachował się okrągły, empirowy piec kaflowy. Przy Kaplicy Pałacowej – obecnie Kameralnej Sali Koncertowej – znajduje się wieża z tarasem widokowym.
W obrębie siedziby mieszczą się także Pawilon im. Elwiry Kamińskiej oraz Dom Pracy Twórczej im. Adolfa Dygacza – służące jako obiekty widowiskowo‑dydaktyczne. Pałac jest otoczony parkiem krajobrazowym w stylu angielskim z pomnikami przyrody i stawem. W reprezentacyjnych salach: Balowej, Kominkowej, Zielonej organizowane są bankiety, konferencje i szkolenia. W pałacu istnieje możliwość komfortowego wypoczynku w niepowtarzalnej atmosferze historycznego miejsca, w którym od ponad pół wieku pracują i mieszkają artyści. W Pałacu, Domu Pracy Twórczej oraz w enklawie mieszkalnej artystów Zespołu, znajduje się ok. 100 miejsc noclegowych. Podczas pobytu istnieje możliwość skorzystania z dodatkowych atrakcji: sauny, jacuzzi, boiska do koszykówki, kortu tenisowego oraz wypożyczalni kijków Nordic Walking.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny
ul. Zamkowa 3, 42-286 Koszęcin
tel.: 34 31 06 401
e-mail: recepcja@zespolslask.pl 
www.zespolslask.pl 

Dziś „Śląsk” to Instytucja Kultury Samorządu Województwa Śląskiego, której celem jest promocja polskiej twórczości ludowej i narodowej. Poprzez profesjonalną, sceniczną prezentację stuosobowym zespołem artystycznym składającym się z chóru, baletu i orkiestry, Zespół „Śląsk” ukazuje bogactwo kultury narodowej. Oferta programowa „Śląska” obejmuje kilkanaście form artystycznych – od barwnych i dynamicznych widowisk prezentujących folklor regionów Polski, aż po koncerty muzyki klasycznej i sakralnej. Ten wielki Ambasador Polskiej Kultury wystąpił przeszło 10 tysięcy razy – łącznie dla ponad 27 milionów widzów w 44 krajach, na 5 kontynentach.
Zespół może pochwalić się również dorobkiem kilkunastu płyt, w tym 11 wydanych w Złotej Kolekcji „Śląska”, wśród których znalazło się pięć Złotych, jedna Platynowa, a także kilka otrzymało nominację do „Fryderyka” – nagrody Akademii Fonograficznej.

Ośrodek Kultury i Edukacji Regionalnej „U Myrcika”. Ośrodku można zwiedzić: śląską izbę regionalną z końca XIX wieku, galerię
stroju ludowego, ekspozycję starej książki i kartografii śląskiej, eksponaty starośląskiego hutnictwa, minerałów, dawnego wyposażenia mieszkań oraz małe lapidarium kultury sakralnej. Zwiedzanie tego miejsca w towarzystwie Jana Myrcika,
liczne anegdoty, historie, które opowiada gościom w – jakże pięknej – gwarze śląskiej – to niezapomniane wrażenia.
W 2021 roku miejsce wyróżniono certyfikatem „Marka lokalna” w kategorii produkt turystyczny i rekreacyjny.

Ośrodek Kultury i Edukacji Regionalnej „U Myrcika”
ul. A. Kochcickiego 2, 42-286 Koszęcin
tel. 691 707 369

Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji. Ośrodek oferuje noclegi w pokojach gościnnych oraz domkach campingowych.
Pokoje i domki wyposażone są w pełne węzły sanitarne, pole namiotowe z elektrycznością, kuchnią turystyczną,
świetlicą i natryskami. Dla dzieci – plac zabaw, dla starszych – boiska do gier zespołowych i kort tenisowy. Największą atrakcją jest basen kąpielowy i tor kajakowy z możliwością wędkowania. Istnieje możliwość wypożyczenia rowerów, sprzętu wodnego i turystycznego. Można przyjechać ze swoim pupilem.

Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji
ul. Sportowa 1, 42-286 Koszęcin
tel.: 34 35 76 265
e-mail: gosirkoszecin@koszecin.pl 
www.koszecin.naszosir.pl 

Leśny przystanek „Rendez – Vous” Wyjeżdżając na kilkukilometrową wycieczkę z Koszęcina w kierunku miejscowości Brusiek, możemy dotrzeć do chaty myśliwskiej o nazwie „Rendez – Vous”. Nieopodal tego miejsca znajdziemy punkt widokowy na rezerwat „Jeleniok‑Mikuliny”. Stamtąd podziwiać możemy walory pobliskiej flory. Jadąc dalej dotrzemy do okolicy nazywanej „Rokosi Most”, gdzie zrobić możemy sobie kolejny przystanek, by pooddychać czystym powietrzem i zachwycić się pięknem natury.

Rynek miejski z ratuszem wybudowanym w latach 1859–1862, pomnikiem Józefa Lompy oraz kościołem pw. św. Katarzyny z XIV w..

Wzgórze Florianek murowaną kapliczką z XVIII w. i rzeźbioną figurą św. Floriana. Naprzeciw pomnik upamiętniający żołnierzy polskich poległych w bitwie pod Woźnikami w pierwszych dniach II wojny światowej.

Czarny Las –pałac z przełomu XIX i XX w., w którym Wojciech Korfanty podpisał odezwę do ludności Śląska wzywającą do III powstania śląskiego. Właścicielem pałacu był wówczas jego przyjaciel Kazimierz Niegolewski, pierwszy Starosta Lubliniecki w II Rzeczpospolitej. Pałac otoczony jest pięknym parkiem.

Pałac neobarokowy w Czarnym Lesie.

Pierwsze ślady o pałacu w Czarnym Lesie pojawiają się na mapach już z 1902 r. W XIX w. okoliczne ziemie należały m.in. do Joachima Kempnera, kupca z Warszawy. W 1853 roku właścicielem został Carl Ludwig z Woźnik, a pod koniec stulecia rodzina von Ziegler. Budynek był świadkiem wielu historycznych wydarzeń. W okresie plebiscytowym ukrywano w nim broń przeznaczoną dla powstańców oraz osoby poszukiwane na terenie Prus za działalność antypaństwową. W Czarnym Lesie Wojciech Korfanty, Dyktator III Powstania Śląskiego, przedsięwziął myśl o wezwaniu polskojęzycznej ludności Górnego Śląska do zbrojnego powstania.

Obecnie po gruntownej rewitalizacji i rozbudowie mieści się tu czterogwiazdkowy Hotel Pałac Czarny Las. W skład kompleksu wchodzi restauracja i Business Center, doskonałe miejsce do organizacji szkoleń i konferencji oraz usytuowana w podziemiach winiarnia serwująca gościom wina z wszystkich zakątków świata. Hotel oferuje 116 miejsc noclegowych w komfortowo urządzonych pokojach pałacowych oraz Dworkach Pałacowych usytuowanych na terenie hotelowego parku.

Hotel Pałac Czarny Las
ul. Czarny Las 8, 42-289 Woźniki
tel.: 34 35 73 078
e-mail: recepcja@czarnylas.com.pl
www.czarnylas.pl

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła z XIV w. wzniesiony w miejscu wcześniejszego drewnianego. Do budowy wykorzystano kamień z polodowcowych głazów narzutowych. Obecnie otynkowany z wyjątkiem wieży, która została podwyższona dzięki staraniom J. Lompy w 1823 r. Znajduje się na niej dzwon z 1536 r. Kościół orientowany, zbudowany w stylu gotyckim z cechami renesansowymi.

Rezerwat krajobrazowy Góra Grojec utworzony w 1996 r. – wapienne wzgórze związane z licznymi legendami spisywanymi m.in. przez J. Lompę. Miejsce dawnego grodziska, punktu obrony, a może zamku z tajnymi przejściami do Psar i Lubszy? Niewątpliwie piękne krajobrazowo wzniesienie z rozległą panoramą.

Kryta pływalnia w Herbach
ul. Katowicka 6, 42–284 Herby
tel.: 502 853 530

Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą utworzono w roku 1998 w celu ochrony specyficznej fizjonomii krajobrazu dorzecza Liswarty 22 Park położony jest w północno – zachodniej części województwa śląskiego, na terenie powiatu lublinieckiego oraz częściowo częstochowskiego i kłobuckiego. Spośród cennych gatunków roślin na terenie Parku występuje m.in. bagno zwyczajne, grzybienie białe i północne, lilia złotogłów, pływacz zachodni, podrzeń żebrowiec i przylaszczka pospolita. Podmokłe tereny Parku stanowią dogodny obszar występowania wielu gatunków zwierząt. Występuje tu 12 gatunków płazów: grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, ropucha: szara, paskówka i zielona, rzekotka drzewna, traszka grzebieniasta i zwyczajna, a także żaby: jeziorkowa, moczarowa, trawna i wodna. Liczne zbiorniki wodne to miejsce gniazdowania wielu ptaków. Występuje tu m.in: bączek, bąk, bocian biały i czarny, błotniak łąkowy, stawowy i zbożowy. Duża lesistość Parku to kryjówka dla takich gatunków jak: lis, jenot, gronostaj, tchórz, łasica, kuna leśna i domowa.

Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą,
Oddział Biura ZPKWŚ w Kalinie
Kalina, ul. Lompy 6, 42-284 Herby
tel.: 34 35 74 902
e-mail: zpkkalina@zpk.com.pl
www.zpk.com.pl

Ośrodek Edukacyjny ZPKWŚ w Kalinie zlokalizowany jest niemal w samym centrum Parku Krajobrazowego „Lasy nad Górną Liswartą.

Oferta edukacyjna Ośrodka kierowana jest do wszystkich grup wiekowych. Zajęcia edukacyjne prowadzone są w sali dydaktycznej wyposażonej w sprzęt multimedialny i nagłośnieniowy oraz w ekspozycji przyrodniczej przedstawiającej ekosystemy leśne i obszary wodno‑błotne. Zajęcia realizowane są także w plenerowej bazie dydaktycznej zlokalizowanej na terenie wokół Ośrodka, na którą składają się m.in.: krąg ogniskowy, zadaszone ławostoły, tablice edukacyjne oraz zadaszona wiata edukacyjna umożliwiająca prowadzenie zajęć niezależnie od warunków atmosferycznych.